بیمه روستایی بازنشستگی چقدر در رفع نگرانی های روستاییان موثر است؟
بخش عمده ای از جمعیت ایران در روستا ها و مناطق عشایری زندگی می کنند که نیازمند حمایت های ویژه ای در حوزه تامین اجتماعی هستند. بیمه روستایی با هدف کاهش مخاطرات اقتصادی و فراهم سازی پوشش های درمانی و مستمری برای این افراد ایجاد شده است. در این نوشته قصد داریم در ابتدا مفهوم و تاریخچه بیمه روستایی بازنشستگی را تشریح کنیم، سپس شرایط ثبت نام، انواع پوشش ها و مزایای آن را بررسی نماییم.
تعریف بیمه روستایی بانشستگی
برای درک دقیق تر این نوع بیمه لازم می بینیم ابتدا اندکی درمورد بیمه روستایی توضیحاتی ارائه دهیم. بیمه روستایی یا بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر، یکی از انواع خدمات صندوق بیمه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که به منظور حمایت از کشاورزان و ساکنان مناطق روستایی و عشایری ایجاد شده است. بیمه روستایی بازنشستگی نیز طرحی است از سوی صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر مطرح شده است و علاوه بر خدمات درمانی، امکان دریافت مستمری بازنشستگی را برای اعضای واجد شرایط فراهم می کند. این بیمه تحت نظارت سازمان تأمین اجتماعی روستایی اجرا می شود و هدف آن تضمین درآمد ثابت برای روستاییان پس از پایان دوران اشتغال آن ها است.
تاریخچه این نوع بیمه به چه صورت است؟
ایده بیمه اجتماعی برای روستاییان و عشایر در سال ۱۳۸۳ در قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی تصویب شد و یک سال بعد صندوق مربوطه تأسیس گردید. در سال های بعد، پوشش ها گسترش یافت و خدمات درمانی از طریق بیمه سلامت روستاییان به این طرح اضافه شد.
شرایط ثبت نام
برای ثبت نام در این بیمه، متقاضی باید تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشد و اگر زن است بازهٔ سنی او ۱۸ تا ۴۵ سال و ۱۸ اگر مرد است، ۵۰ سال باشد. علاوه بر این، شاغلان در حوزه صنایع دستی، قالی بافی، رانندگان حمل بار و مسافر در روستا های کم جمعیت و سایر مشاغل مشخص شده می توانند تحت پوشش قرار گیرند. پرداخت سالانه حق بیمه نیز از شرایط الزامی است که شامل ۵٪ از درآمد متقاضی تعیین می شود، در حالی که ۱۰٪ آن توسط دولت تأمین می گردد.
انواع پوشش های بیمه بازنشستگی روستایی
- خدمات درمانی
پس از اجرای طرح بیمه سلامت همگانی، بیمه های درمانی روستایی تحت عنوان بیمه سلامت روستاییان ارائه می شود که با پرداخت ۱۰٪ هزینهٔ سرانه درمان، امکان استفاده از خدمات بستری و سرپایی را میسر می کند. در این حالت روستاییان در صورت بروز بیماری می توانند با آسودگی خیال بیشتری روند درمان خود را پیش ببرند و به انجام برسانند.
- مستمری از کار افتادگی
بیمه شدگانی که به دلیل حادثه یا بیماری دچار از کارافتادگی شوند، می توانند با داشتن حداقل یک سال سابقهٔ پرداخت حق بیمه و ۹۰ روز حق بیمه در سال منتهی به وقوع حادثه درخواست مستمری کنند.
- مستمری بازنشستگی
افرادی که حداقل ۱۵ سال سابقهٔ پرداخت حق بیمه داشته باشند و به سن ۶۵ سالگی برسند، مشمول دریافت مستمری بازنشستگی می شوند. در برخی مناطق عشایری ممکن است سن و سابقهٔ لازم بر اساس قوانین محلی متفاوت باشد.
- مستمری بازماندگان
در صورت فوت بیمه شده، تمامی افراد تحت تکفل او می توانند بدون در نظر گرفتن سابقهٔ پرداخت حق بیمه، مستمری بازماندگان دریافت کنند.
نحوه محاسبهٔ حق بیمه و مستمری
حق بیمهٔ سال ۱۴۰۳ معادل ۱۵٪ درآمد سالیانهٔ فرد است که دولت از آن ۱۰٪ و فرد ۵٪ سهم دارد. در شرایط ویژه ای نظیر خشکسالی یا حوادث طبیعی دولت سهم ۵٪ شخص را نیز تقبل می کند. میزان مستمری بازنشستگی بر اساس میانگین حق بیمه پرداختی و تعداد سال های سابقه تعیین می شود و با افزایش سال های پرداخت، میزان مستمری نیز افزایش پیدا می کند.
روند درخواست مستمری
متقاضیان باید با مراجعه به کارگزاری رسمی بیمه روستایی و ارائه مدارک شامل شناسنامه، کارت ملی، عکس ۳×۴ و تاییدیه محل سکونت، به تکمیل فرم درخواست اقدام کنند. پس از ارزیابی و تایید مدارک توسط صندوق، مستمری بر اساس قوانین مربوطه به حساب فرد واریز می شود.
مزایا
- تضمین درآمد ثابت در دوران بازنشستگی برای روستاییان.
- دسترسی به خدمات درمانی با مشارکت پرداخت حداقلی هزینه ها.
- حمایت از بازماندگان بیمه شده بدون نیاز به سابقهٔ حداقلی.
معایب و چالش ها
- میزان مستمری ممکن است در برخی موارد برای تأمین حداقل های زندگی ناکافی باشد؛ از این رو نیاز به بازنگری در نرخ حق بیمه و مستمری احساس می شود.
- اطلاع رسانی محدود و آگاهی ناکافی روستاییان از مزایا و فرآیندها گاهی مانع دریافت خدمات می شود.
چشم انداز آینده
بیمه روستایی بازنشستگی با بهبود مدیریت منابع صندوق و ارتقاء اطلاع رسانی، می تواند نقش موثر تری در کاهش فقر و حمایت از تولید محصولات کشاورزی داشته باشد. اجرای طرح های تکمیلی نظیر آموزش مالی و مشاوره کسب و کار در روستا ها نیز می تواند این نظام بیمه ای را تقویت نماید.
جمع بندی
بیمه روستایی بازنشستگی یکی از ارکان اساسی تأمین اجتماعی در مناطق روستایی و عشایری کشور است که به روستاییان کمک می کند تا با اطمینان خاطر به تولید و کشاورزی بپردازند و پس از پایان دوران اشتغال از مستمری مناسبی بهره مند شوند.
امید است با توسعه این طرح و ارتقاء پوشش های آن، رفاه و عدالت اجتماعی در همه نقاط کشور گسترش یابد. در این نوشته سعی بر این بوده است که تعریف دقیقی از این نوع بیمه به همراه مزایا، معایب و چالش هایی که دارد، ارائه شود. همچنین نحوه محاسبه و ثبت درخواست برای آن، معین گردد. امیدواریم خواندن این مطلب برای شما در تکمیل اطلاعاتتان در این زمینه یاری دهنده بوده باشد.